
กิจกรรมที่ 6 การถ่ายทอดการใช้ประโยชน์จากไผ่
28/06/2023
อาจารย์คหกรรมศาสตร์ มทร.ธัญบุรี นำบัวสร้างสรรค์ลวดลายบนผืนผ้า เพิ่มมูลค่าให้งาน Eco print
14/08/2023
ผู้รับผิดชอบโครงการ
เรื่องกล้วยๆ ประโยชน์ตั้งแต่รากจนถึงผล
ประโยชน์ของต้นกล้วย ไม้มงคลที่นิยมปลูกไว้ในบ้าน
- รากและลำต้น ตามตำรายาแผนโบราณ ใช้เป็นสมุนไพรนำมารักษาผิวหนังที่แดงปวด จากการถูกแดดเผา แผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวกหรือนำมาต้มจะช่วยแก้ร้อนในกระหายน้ำได้
- ลำต้นกล้วย หรือกาบลำต้น สามารถใช้ประโยชน์ได้หลากหลายมาก เริ่มตั้งแต่การทำอาหาร สามารถเป็นได้ทั้งอาหารคน เช่น การทำแกงหยวกกล้วย ทำน้ำขนมจีนหยวกกล้วย เป็นต้น การทำอาหารสัตว์ให้สุกรหรือไก่และเป็ด นอกจากนี้กาบกล้วยยังใช้ทำเป็นเส้นใยหรือทำเชือกกล้วยในการทอผ้า3. หน่อกล้วย สำหรับใครที่เป็นเกษตรกรที่อยากจะลดต้นทุนในการทำเกษตร การลดการใช้ปุ๋ยเคมีและยาสำหรับพืช มักจะนำหน่อกล้วยมาเป็นส่วนผสมหลักในการทำจุลินทรีย์หน่อกล้วย เพื่อใช้บำรุงพืชและผลไม้ในสวน
- ใบกล้วย สำหรับใบของกล้วยนั้น สามารถใช้ทำเป็นภาชนะแทนจานข้าว หรือประดิษฐ์เป็นภาชนะอื่น ๆ เพื่อใส่ของหรือใช้ใบในการห่อพืชผักได้ด้วย อีกทั้งยังสามารถมาทำเป็นมวนบุหรี่ ประดิษฐ์เป็นกระทงและพิธีกรรมบายศรีสู่ขวัญได้
- ปลีหรือหัวปลี นำมาทำเป็นอาหารโดยใช้ปลีเป็นผักกับน้ำพริกหรือกับขนมจีน รวมถึงการทำอาหารประเภทยำหรือแกงก็ได้ สำหรับหญิงหรือมารดาที่คลอดบุตรใหม่ ๆ ในรายที่ไม่ค่อยมีน้ำนมให้บุตรก็มักจะนำปลีกล้วยมาแกง เพื่อใช้บำรุงน้ำนมมารดาได้
- ก้านกล้วย นำมาฝานเป็นเส้นๆ ก็สามารถนำไปมัดของได้ หรือจะทำม้าก้านกล้วยเป็นของเล่นให้เด็กๆ ได้เล่นก็ได้อีกเช่นกัน
- ผลกล้วย แน่นอนว่าผลของกล้วยนั้นจัดว่าเป็นผลไม้ที่มหัศจรรย์อีกชนิดหนึ่ง สามารถใช้รับประทานได้ทั้งอ่อน แก่และสุก เป็นได้ทั้งผลไม้เป็นทั้งอาหารคาวและหวานได้ด้วย การทำอาหารคาวนั้นจะนำผลดิบมาทำอหาร เช่น ใช้ปรุงอาหาร ส้มตำ ส่วนผลแก่จะทำกล้วยฉาบ และผลกล้วยสุกสามารถนำมารับประทานสดได้เลยหรือจะทำเป็นกล้วยบวชชีหรือขนมหวานเมนูอื่น ๆ ได้หลากหลาย
ประโยชน์ของกล้วย ที่ดีต่อสุขภาพ
- ลดระดับคอเลสเตอรอล : เนื่องจากกล้วยเป็นผลไม้ที่มีกากใยอาหารอย่างพอเหมาะ จึงทำให้กล้วยมีส่วนช่วยในการควบคุมระดับคอเลสเตอรอลไม่ให้สูงเกินไป ซึ่งเป็นหนึ่งในปัจจัยที่จะช่วยลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคอื่นๆ ตามมา เช่น โรคเบาหวาน และโรคหลอดเลือดหัวใจ เป็นต้น
- ผลไม้ของคนอยากลดน้ำหนัก : กล้วย เป็นอาหารที่รับประทานแล้วอิ่มเร็ว อยู่ท้อง และให้พลังงานกับร่างกายได้เป็นอย่างดี แต่อย่างไรก็ตาม กล้วยเป็นผลไม้ที่มีน้ำตาล และยังไม่มีรายงานวิจัยไหนยืนยันว่าช่วยลดน้ำหนักได้ จึงควรบริโภคอย่างพอเหมาะ ควบคู่ไปกับการออกกำลังกาย
- ควบคุมระดับความดันโลหิต : สารโพแทสเซียมที่พบในกล้วยจะช่วยให้ร่างกายขับโซเดียมออกมาทางปัสสาวะได้มากขึ้น ส่งผลดีต่อระดับความดันโลหิตที่ลดลงตามไปด้วย
- ลดอาการท้องเสีย : เส้นใยอาหารที่ย่อยง่ายของกล้วย ช่วยลดอาการท้องเสียได้ เพราะกล้วยมีคาร์โบไฮเดรตที่ร่างกายไม่สามารถย่อยสลายได้ เป็นแหล่งอาหารของเหล่าจุลินทรีย์โปรไบโอติก ซึ่งเป็นแบคทีเรียชนิดดีที่พบในลำไส้ ช่วยลดอาการท้องเสีย ที่เป็นผลข้างเคียงที่เกิดจากการรับประทานยาปฏิชีวนะบางชนิดได้ด้วย
- แก้อาการท้องอืด : คาร์โบไฮเดรตที่ร่างกายไม่สามารถย่อยสลายได้ที่อยู่ในกล้วย ที่เป็นแหล่งอาหารชั้นดีของจุลินทรีย์โปรไบโอติกในลำไส้ นอกจากจะช่วยลดความเสี่ยงอาการท้องเสียแล้ว ยังรวมถึงปัญหาท้องอืดท้องเฟ้อได้อีกด้วย
- ดีต่อสุขภาพคนโลหิตจาง : กล้วย มีธาตุเหล็กที่ดีต่อสุขภาพของคนที่มีอาการโลหิตจาง เพราะการเพิ่มธาตุเหล็กในร่างกายจะช่วยเพิ่มการสร้างเม็ดเลือดแดงได้
ข้อควรระวังในการกินกล้วย
วัตถุประสงค์ / ตัวชี้วัดของวัตถุประสงค์
เพื่อตอบสนองพระราชดำริ โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริฯ (อพ.สธ.) / กิจกรรมการถ่ายทอดการใช้ประโยชน์จาก “กล้วย” โดยการการศึกษาความหลากหลายสายพันธุ์กล้วย การขยายพันธุ์กล้วยโดยวิธีเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ การใช้ประโยชน์จากกล้วย ด้วยเทคโนโลยีหลากหลายมิติ การใช้ประโยชน์จากสารสกัดกล้วยในการสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์บำรุงผิว
ผลผลิตของกิจกรรมการถ่ายทอดการใช้ประโยชน์จาก “กล้วย” ภายใต้โครงการถ่ายทอดเทคโนโลยีการใช้ประโยชน์จากพืชและวัตถุดิบท้องถิ่นที่สำคัญ ในจังหวัดปทุมธานี และตัวชี้วัด
พืชที่นำมาใช้ประโยชน์
กล้วยน้ำว้า / กล้วยหอมทอง / กล้วยตาก
ลักษณะผลงาน
การนำผลงานไปใช้ประโยชน์ (แนวทาง)
นวัตกรรมที่คาดว่าจะเกิดขึ้นหลังจากดำเนินงานโครงการเสร็จสิ้น
พื้นที่/ชุมชนเป้าหมาย
การถ่ายทอดเทคโนโลยีการใช้ประโยชน์จากพืชและวัตถุดิบท้องถิ่นที่สำคัญ
เรื่อง โครงการถ่ายทอดเทคโนโลยีการใช้ประโยชน์จาก “ความหลากหลายของกล้วย” ดังนี้
- สาธิตการขายพันธุ์กล้วยโดยวิธีการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อจากหน่อกล้วย
- ผลิตภัณฑ์เซรั่มสารสกัดจากเปลือกกล้วยหอม
- ผลิตภัณฑ์ Energy Ball ขนมพลังงานสูงจากกล้วย
สาธิตการขายพันธุ์กล้วยโดยวิธีการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อจากหน่อกล้วย
ผลิตภัณฑ์เซรั่มผสมสารสกัดจากเปลือกกล้วยหอม
- นำส่วนผสม Phase A โรย Guar Hydroxypropyltrimanium Chloride ลงในน้ำ ผสมให้เข้ากัน ปรับค่าความเป็นกรดด่าง ด้วยกรดมะนาว ให้มีค่าอยู่ระหว่าง 3.5 ถึง 4.5
- เติม Aloe barbadensis (Aloe vera) leaf extract / Sodium hyaluronate / Sodium gluconate ผสมให้เข้ากันกับข้อที่ 1
- นำส่วนผสม Phase B ละลาย Niacinamide ลงใน Distilled Water (aqua) และเติม Kluay Hom Thong banana peel extract / Phenoxyethanol ผสมให้เข้ากัน
- นำส่วนผสม Phase B เติมลงใน Phase A ผสมให้เข้ากัน
- นำเซรั่มเกสรบัวหลวงบรรจุลงในบรรจุภัณฑ์
การนำสารสกัดจากเปลือกกล้วยหอมมาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์เซรั่มบำรุงผิว
ผลิตภัณฑ์ Energy Ball ขนมพลังงานสูงจากกล้วย
- กล้วยหอมตากแห้ง 1 ถ้วยตวง (sun dried banana 1 cup)
- ถั่วอะไรก็ได้แบบดิบรวมกัน 3 อย่างใช้ 1 1/2 ถ้วยตวง (1 1/2 cups of 3 kinds of raw nuts)
- อินทผาลัม 12 ลูก (12 pitted dates)
- ผงซินนาม่อน 1 ช้อนชา (cinnamon powder 1 teaspoon)
- งาขาว งาดำ (white and black sesame seeds)
- ปั่นถั่ว 3 อย่างรวมกันก่อนเทใส่ถ้วยใบใหญ่
- ปั่นกล้วยกับอิทผาลัมรวมกันเสร็จเทรวมกับถั่วที่ปั่นเตรียมไว้
- ใส่ผงซินนาม่อนลงไปคลุกเคล้าให้ส่วนผสมเข้า
- คลุกเคล้าให้ส่วนผสมเข้ากัน เอาแค่พอปั้นได้
- ปั้นเป็นก้อนแล้วนำไปกลิ้งกับงาขาว ดำคั่ว แล้วนำเข้าตู้เย็นอย่างน้อย 2 ชั่วโมง
|
การถ่ายทอดเทคโนโลยีการใช้ประโยชน์จากพืชและวัตถุดิบท้องถิ่นที่สำคัญ
การถ่ายทอดเทคโนโลยีการใช้ประโยชน์จากพืชและวัตถุดิบท้องถิ่นที่สำคัญ เรื่อง โครงการถ่ายทอดเทคโนโลยีการใช้ประโยชน์จาก “ความหลากหลายของกล้วย” ภายใต้กรอบการพัฒนาชุมชนพึ่งตนเองตามแนวทางพระราชดำริ และหนุนเสริมการดำเนินการให้เป็นไปตามแผนกลยุทธ์การพัฒนามหาวิทยาลัยฯ จากการถ่ายทอดองค์ความรู้การใช้ประโยชน์จาก “กล้วย” ได้แก่ สาธิตการขายพันธุ์กล้วยโดยวิธีการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อจากหน่อกล้วย 2) ผลิตภัณฑ์เซรั่มผสมสารสกัดจากเปลือกกล้วยหอม และ 3) ผลิตภัณฑ์ Energy Ball ขนมพลังงานสูงจากกล้วย ให้กลุ่มชุมชน นักเรียน นักศึกษา หรือผู้ที่สนใจ เพื่อตอบสนองการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรที่มีศักยภาพได้อย่างยั่งยืน เอื้อกับวิถีชีวิตมีความเหมาะสมกับบริบทของชุมชน อันจะเป็นการเสริมสร้างรายได้และความมั่นคงให้กับชุมชน โดยทีมงานจากสถาบันวิจัยและพัฒนา ร่วมกับทีมวิทยากรจากผู้ประกอบการ / สถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี / สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย และศูนย์วิทยาศาสตร์เพื่อการศึกษารังสิต
ภาพกิจกรรมการถ่ายทอดการใช้ประโยชน์จากกล้วย